Συναντήσεις Εργασίας στη Σάμο 11/02/2003 και Χίο 12/02/2003

Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις εργασίας στα πλαίσια του προγράμματος NAIAS στα επιμελητήρια των Νομών Σάμου και Χίου. Καλεσμένοι ήταν όλες οι ελαιουργικές επιχειρήσεις των νομών καθώς και οι εμπλεκόμενοι φορείς στην ελαιοπαραγωγή.

Εισαγωγικός εισηγητής των συναντήσεων ήταν o Δρ. Δημήτριος Κομίλης του Εργαστηρίου Διαχείρισης Αποβλήτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου που παρουσίασε τον κύριο στόχο της δράσης 7.6 του προγράμματος ΝΑΙΑΣ και ενδεικτικά στοιχεία για τα ελαιουργεία της Περιφέρειας Β. Αιγαίου και ιδιαίτερα των Νομών Σάμου και Χίου. Όσον αφορά τους μεθόδους διαχείρισης των αποβλήτων ελαιουργείων παρουσιάστηκε η πρόταση του Εργαστήριο Διαχείρισης Αποβλήτων προς την Νομαρχία Λέσβου, η οποία  περιέχει τους πιθανούς συνδυασμούς τεχνικών διαχείρισης οι οποίοι αποτελούν τα πιλοτικά προς εφαρμογή συστήματα στα πλαίσια του προγράμματος ΝΑΙΑΣ 7.6.

Στο νησί της Σάμου λειτουργούν 14 ελαιουργεία, ενώ στο νησί της Ικαρίας βρίσκονται 12 ελαιουργεία σε λειτουργία. Τα ελαιουργεία βρίσκονται σε σχεδόν κάθε κύριο χωριό των νησιών και χαρακτηρίζονται από την μικρή δυναμικότητα – στο νησί της Ικαρίας λειτουργούν 8 επιχειρήσεις με τον κλασσικό τρόπο ελαιοπαραγωγής της πρέσας. Στο νησί της Χίο λειτουργούν 14 ελαιουργεία, τα οποία βρίσκονται σε σχεδόν όλα τα κύρια χωριά του νησιού. Τα ελαιουργεία αυτά παρουσιάζουν μικρή δυναμικότητα και βρίσκονται εντός οικισμών. Η διάθεση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων (λιοζούμια ή κατσίγαρος) αναδεικνύεται σε βασικό περιβαλλοντικό πρόβλημα των νησιών λαμβάνοντας υπόψη και την αυξητική τάση που παρουσιάζει ο τουρισμός. Ο όγκος των παραγόμενων αποβλήτων εκτιμάται σε 10.000 m³  έως 28.000 m³ για το Νομό της Σάμου και  2500 m³  - 14000 m³ για το Νομό της Χίου ανά ελαιοκομική περίοδο με χαρακτηριστικά το υψηλό οργανικό ρυπαντικό φορτίο και χαμηλή αποδομησιμότητα των συγκεκριμένων υγρών αποβλήτων.

Μετά από σχετικές ενέργειες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σάμου, του Επιμελητηρίου Σάμου και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών με υπεύθυνο τον Καθηγητή κ. Δ. Γεωργακάκη έχει κατασκευαστεί σύστημα δεξαμενών σε ένα ελαιουργείο της Σάμου στα πλαίσια πιλοτικού προγράμματος με στόχο την επεξεργασία των αποβλήτων. Το παραπάνω σύστημα περιλαμβάνει τεχνικές εδαφικής διάθεσης και δεξαμενή εξατμισοδιαπνοής. Τα αποτελέσματα της παραπάνω διαδικασίας είναι αναμενόμενα και υπό μελέτη, ενώ από την Νομαρχεία της Σάμου δόθηκε παράταση 3 ετών όσον αφορά την εφαρμογή συστήματος διαχείρισης αποβλήτων από τα ελαιουργεία προκειμένου να δοθεί οριστική άδεια λειτουργίας.

Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χίου πρόσφατα πρότεινε στους ελαιουργούς η διαμόρφωση χωμάτινων λάκκων ή δεξαμενών από μπετόν με στόχο τη διάθεση των λυμάτων σε αυτούς. Σχεδόν στο σύνολο τους τα ελαιουργεία της Χίου έχουν συμμορφωθεί με την παραπάνω Νομαρχιακή απόφαση. Σημειώνεται ότι το παραπάνω σύστημα είναι προσωρινό και ανεπαρκές κρίνοντας με γνώμονα την ορθολογική διαχείριση των λυμάτων.

Μετά την εισήγηση του Δρ. Κομίλη αναπτύχθηκε συζήτηση από την οποία καταγράφτηκαν τα παρακάτω συμπεράσματα:

• Απαιτούνται ολοκληρωμένες λύσεις κατά τη διαχείριση των αποβλήτων ελαιουργείων που θα λάβουν υπόψη τους τόσο πιθανές τροποποιήσεις κατά την παραγωγική διαδικασία με στόχο την ελαχιστοποίηση αποβλήτων, αλλά και τις τεχνικές διαχείρισης όλων των φάσεων των παραγόμενων αποβλήτων (υγρό κλάσμα, βαρύ κλάσμα, ελαιώδης φάση). Δεν υπάρχει μία τυποποιημένη λύση για το πρόβλημα της αντιμετώπισης των αποβλήτων ελαιουργείων. Κάθε ελαιουργείο μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά σε σχέση με κάποιο άλλο αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων του, ενώ υπάρχει πληθώρα προσεγγίσεων με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. 

• Υπάρχουν 2 κύριες προσεγγίσεις στο πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων: η συγκεντρωτική προσέγγιση (μία μονάδα διαχείρισης αποβλήτων για πολλά ελαιουργεία συνδυαστικά) και η αποκεντρωτική προσέγγιση (μία μονάδα διαχείρισης αποβλήτων για κάθε ελαιουργείο ξεχωριστά). Η πρώτη προσέγγιση αναμένεται να έχει υψηλότερο επενδυτικό κόστος σε σχέση με τη δεύτερη, αλλά μικρότερο συνολικό κόστος ανά μοναδιαία μάζα διαχειριζόμενων αποβλήτων που διαχειρίζονται. Επίσης, για την υλοποίηση της πρώτης προσέγγισης στο νησί της Χίου απαιτείται η συμφωνία από ένα ελάχιστο αριθμό ελαιουργείων για την κάλυψη των δαπανών μελετών χωροθέτησης ενός κεντρικού σημείου συλλογής και διαχείρισης των υγρών αποβλήτων καθώς και την κάλυψη των ετήσιων λειτουργικών εξόδων. Σε ότι αφορά στην αποκεντρωτική προσέγγιση, οι προτεινόμενες τεχνικές επεξεργασίας των αποβλήτων έχουν σχετικά χαμηλό κόστος κατά την κατασκευή και λειτουργία τους, αλλά απαιτούν σχετικά μεγάλες εκτάσεις.  

• Μετά την πρωτοβολία του Πρόεδρος Επιμελητηρίου Χίου, κύριο Ζαννίκος Αντώνης την ομόφωνη απόφαση των ελαιουργών της Χίου για την δημιουργία μιας κοινοπραξίας για την προσέγγιση λύσης διαχείρισης των αποβλήτων στο νησί, το Εργαστήριο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΔΑ) υπό τον Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Π. Χαλβαδάκη πρόκειται να συντάξει πρόταση εκτίμησης κόστους για την κατασκευή κεντρικής λιμνοδεξαμενής υγρών αποβλήτων ελαιουργείων στη Χίο, που πρόκειται να εξυπηρετεί το σύνολο των ελαιουργείων του νησιού.

• Ένα σύστημα διαχείρισης αποβλήτων που φάνηκε ως βέλτιστο για μεμονωμένα ελαιουργεία και για το οποία υπάρχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα λειτουργίας στο νησί της Σάμου αποτελείται από κάποια αρχική δεξαμενή διαχωρισμού φάσεων. Αναμένεται από την πλευρά της Νομαρχίας Σάμου να αξιολογηθεί το πιλοτικό αυτό σύστημα που εφαρμόστηκε από την ομάδα του καθηγητή Δ. Γεωργακάκη (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) στο ελαιοτριβείο του Αντωνακάκη στην Αγ. Κυριακή Σάμου. Για την διαχείριση των φάσεων που προκύπτουν από την λειτουργία της δεξαμενής προτάθηκε εκτατικό σύστημα επεξεργασίας των υπερχειλιζόντων (λίμνες, υπεδάφεια διάθεση κ.λ.π.). Ενώ η λάσπη μπορεί να επεξεργάζεται βιολογικά ή να ξηραίνεται και να αξιοποιείται ως καύσιμη ύλη.   

• Υπάρχει ανάγκη εισήγησης όσον αφορά το θέμα της αξιοποίησης της ελαιοπυρήνας. Η μέχρι σήμερα επικρατούσα πράξη της μεταφοράς της πυρήνας από την Χίο στα πυρηναιλουργεία της Μυτιλήνης αποδείχτηκε μη-οικονομική για τους ελαιουργούς της Χίου λόγω της μειωμένης τιμής της ελαιοπυρήνας, ενώ χρειάζονται διευκρινήσεις τόσο για το νομικό πλαίσιο όσο και για τις επιπτώσεις στις επιδοτήσεις προς τους ελαιοπαραγωγούς σε περίπτωση διαφορετικής αξιοποίησης του πολύτιμου αυτού παραπροϊόντος της ελαιοπαραγωγής.   

 Στη συνάντηση της Σάμο υπήρξε μικρό ποσοστό προσέλευσης ελαιουργών από τα δύο νησιά (Σάμο και Ικαρία). Προσήλθαν 4 ελαιουργοί από τη Σάμο και 1 από την Ικαρία. Βέβαια η συμμετοχή των ελαιουργών από την Ικαρία ήταν δύσκολη λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών των ημερών εκείνων. Εντούτοις από τις προσωπικές συνεντεύξεις διαφάνηκε μια θετική διάθεση εκ μέρους των ελαιουργών να συμμετάσχουν στην συνάντηση εργασίας.Στη Χίο όλες οι ελαιουργικές επιχειρήσεις του νησιού προσήλθαν στους χώρους του Επιμελητηρίου, χάρη και της μεγάλης υποστήριξης του Επιμελητηρίου Χίου στην ενημέρωση των ελαιουργών για τους στόχους της Συνάντησης Εργασίας.  

Στόχοι και Προοπτικές | Ελαιουργεία Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου | Απόβλητα Ελαιουργείων - Ενημέρωση για Ελαιουργούς | ΕΛΑΙΑ - Δίκτυο Διαχείρισης ΕΛΑΙουργικών Αποβλήτων | Εφαρμογές & Πιλοτικές Μονάδες Δράσης | Πρόγραμμα NAIAS |

Επικοινωνία | Νέα | Εργαστήριο Διαχείρισης Αποβλήτων | Πανεπιστήμιο Αιγαίου