Ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) είναι ένα δομημένο πλαίσιο διαχείρισης το οποίο σχεδιάζεται για να βοηθήσει μια επιχείρηση ώστε να μειώσει την επίδραση της στο περιβάλλον χρησιμοποιώντας διάφορες επιχειρηματικές πρακτικές.
Επειδή τα ΣΠΔ διαφέρουν αρκετά ως προς την ποιότητα και το πεδίο τους, έχουν αναπτυχθεί διάφορα εθελοντικά πρότυπα, τα οποία μπορούν να αναγνωριστούν σε Εθνικό, Ευρωπαϊκό και Διεθνές Επίπεδο. Επομένως κάθε επιχείρηση μπορεί να εναρμονίσει το ΣΠΔ που διαθέτει επιλέγοντας ένα από τα παρακάτω πρότυπα:
Αρκετές επιχειρήσεις θεωρούν ότι είναι αρκετά σημαντικό να διαθέτουν καλή περιβαλλοντική επίδοση. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης είναι ότι προωθούν τη συνεχή βελτίωση και ενθάρρυνση των διάφορων οργανισμών-φορέων για συνεχή επαναξιολόγηση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων κατά την εφαρμογή των επιχειρηματικών τους πρακτικών. Η εφαρμογή ενός δομημένου ΣΠΔ δεν πρέπει να αποτελεί καταναγκαστικό μέτρο σε μια επιχείρηση, αλλά ουσιαστικά πρέπει να είναι ένας μηχανισμός για την βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης μίας επιχείρησης .
Γιατί να αναπτύξετε ένα ΣΠΔ;
Οικονομικοί πόροι
Το κόστος για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ΣΠΔ μπορεί να διαφέρει σημαντικά και εξαρτάται με το κόστος των επενδύσεων που μπορεί να κάνει μία επιχείρηση (αναβάθμιση εξοπλισμού, κατάρτιση προσωπικού, κ.λ.π.) καθώς και από τον βαθμό της επιδιωκόμενης εξωτερικής υποστήριξης. Η πιστοποίηση σε ένα από τα παραπάνω πρότυπα περιλαμβάνει επίσης και το κόστος εγγραφής στο συγκεκριμένο πρότυπο.
Χρόνος και ανθρώπινο δυναμικό
Ο χρόνος και το ανθρώπινο δυναμικό είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες ακόμα και από τις οικονομικές δαπάνες, επειδή η υποχρέωση για την ανάπτυξη και την επιτυχή εφαρμογή ενός ΣΠΔ από όλο το προσωπικό της εταιρίας σας είναι ζωτικής σημασίας. Ακόμα κι αν επιλέξετε να μισθώσετε έναν εξωτερικό σύμβουλο για να αναπτύξει ένα ΣΠΔ και να καθοδηγήσει την εφαρμογή του, είναι πολύ δύσκολο το ΣΠΔ να υιοθετηθεί με επιτυχία και να διατηρηθεί χωρίς την πλήρη υποστήριξη από τους υπαλλήλους της εταιρία σας.
Ο πυρήνας ενός οποιουδήποτε ΣΠΔ ουσιαστικά είναι ένας κύκλος συνεχούς βελτίωσης. Ο πυρήνας αυτός είναι γνωστός και ως κύκλος "Σχεδιασμός-Εφαρμογή-Έλεγχος-Δράση" που παρουσιάζεται κατωτέρω:
Ο παραπάνω κύκλος αντιπροσωπεύει τη δυναμική ποιότητα που πρέπει να έχει ένα καλό ΣΠΔ και αποτελεί το βασικό πλαίσιο των προτύπων ISO 14001 και EMAS. Κάθε φάση έχει και ένα αριθμό από διάφορα στοιχεία. Ο αριθμός και ο τύπος αυτών των στοιχείων εξαρτάται από τι θεωρεί ως κατάλληλο η κάθε επιχείρηση. Ωστόσο, εάν ένα ΣΠΔ είναι πιστοποιημένο σε ένα από τα παραπάνω πρότυπα, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να προσαρμοστούν ανάλογα με τις προδιαγραφές που περιγράφονται από τα συγκεκριμένα σχήματα.
Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται κατά τον "Σχεδιασμό-Εφαρμογή-Έλεγχο-Δράση" για να πιστοποιηθείτε με το πρότυπο EMAS:
1η Φάση «Σχεδιασμός»
-Ανάπτυξη/Αναθεώρηση Περιβαλλοντικής Πολιτικής
-Προσδιορισμός περιβαλλοντικών επιδράσεων
-Προσδιορισμός των τομέων που απαιτείται νομική συμμόρφωση
-Καθορισμός των στόχων
-Περιγραφή των μεθόδων για την επίτευξη των στόχων
2η Φάση «Εφαρμογή»
-Εφαρμογή ενός ΣΠΔ
3η Φάση «Έλεγχος»
-Αναθεώρηση της φάσης εφαρμογής μετά από έλεγχο
-Ανάπτυξη και εισαγωγή διορθωτικών ενεργειών
-Ενημέρωση των περιβαλλοντικών αρχείων
4η Φάση «Δράση»
-Εφαρμογή διορθωτικών ενεργειών και εισαγωγή αλλαγών στην φάση «Ελέγχου»
-Δημιουργία περιβαλλοντικής δήλωσης για να εκφράσετε την περιβαλλοντική σας επίδοση
-Αναθεώρηση της περιβαλλοντικής πολιτικής (πίσω στην φάση «Σχεδιασμού»)
Πηγή: "EMAS 2000: Ένα δυναμικό εργαλείο για την προστασία του περιβάλλοντος και την βιώσιμη ανάπτυξη" από τον H.W. Engel.
Μπορείτε να επιλέξετε ένα από τα ακόλουθα πρότυπα ISO 14001, EMAS ή BS 8555 για να πιστοποιήσετε το ΣΠΔ της επιχείρησής σας, ωστόσο θα πρέπει να αποδείξετε στις εξωτερικές ομάδες συμφερόντων ότι το ΣΠΔ που έχετε συμμορφώνεται με τις υψηλές απαιτήσεις των συγκεκριμένων προτύπων. Γενικά, ένα ΣΠΔ που προσαρμόζεται στο EMAS αντιμετωπίζεται ευνοϊκότερα από τα υπόλοιπα πρότυπα, επειδή το συγκεκριμένο πρότυπο περιλαμβάνει το ISO 14001, αλλά παρουσιάζει και πρόσθετα στοιχεία όπως την Περιβαλλοντική Δήλωση.