To EMAS είναι το Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Ελέγχου στο οποίο μπορούν να συμμετάσχουν εθελοντικά επιχειρήσεις αλλά και οργανισμοί. Είναι ένα σύστημα σύγχρονης διαχείρισης περιβάλλοντος, διαφάνειας και συμμετοχής. Η διαχείριση του γίνεται από τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. EMAS (Eco-Μanagement and Audit Scheme) σημαίνει Οικολογική Διαχείριση και Οικολογικός Έλεγχος.
Ουσιαστικά, τo EMAS είναι ένα ευρωπαϊκό σύστημα οικολογικής διαχείρισης για τους διάφορους οργανισμούς. Αποσκοπεί στη διαρκή οικολογική πρόοδο των βιομηχανικών δραστηριοτήτων υποχρεώνοντας τις επιχειρήσεις σε αξιολόγηση και βελτίωση της οικολογικής απόδοσης των εγκαταστάσεών τους καθώς και στην ενημέρωση του κοινού.
Σκοπός του EMAS είναι η αναγνώριση των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων οι οποίες έχουν υιοθετήσει συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, προγράμματα δράσης προστασίας του περιβάλλοντος που διαρκώς προσπαθούν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική τους πρακτική, και η γνωστοποίηση της προόδου των επιχειρήσεων αυτών στο ευρύτερο κοινό.
Μία επιχείριση που θέλει να καταχωρηθεί στο EMAS θα πρέπει να θέσει στόχους βελτίωσης των περιβαλλοντικών της επιδόσεων (μείωση ρύπανσης, ανακύκλωση αποβλήτων, εξοικονόμηση ενέργειας κ.α.) και να κάνει τις απαραίτητες διοικητικές αλλαγές ώστε να το πετύχει.
Το EMAS υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ε.Ε. στις 29 Ιουνίου 1993 (Kανονισμός της Ε.Ε. αριθ. 1836/93) και άνοιξε τις πόρτες του στην συμμετοχή της βιομηχανία τον Απρίλιο του 1995. Από το 2001 στο EMAS μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας-ιδιωτικός και δημόσιος τομέας (Κανονισμός της Ε.Ε. αριθμ. 761/2001 της Ευρωπαϊκής Βουλής και του Συμβουλίου στις 19 Μαρτίου 2001).
To EMAS αντιπροσωπεύει μια καινούργια προσέγγιση στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω της χρήσης των μηχανισμών της αγοράς
Οι περισσότερες επιχειρήσεις που είναι καταχωρημένες στο EMAS δηλώνουν ότι είναι ικανοποιημένες με τα οικονομικά οφέλη, την βελτίωση της περιβαλλοντικής τους επίδοσης και του ηθικού των εργαζομένων. Επίσης βοηθά τις επιχειρήσεις να λάβουν υπόψη τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επιδρούν στην καθημερινή διαχείριση της εταιρίας.
Τα οφέλη εφαρμογής ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι:
Εσωτερικά Οφέλη |
Εξωτερικά Οφέλη |
| 1. Πιθανές αποταμιεύσεις ενέργειας και πόρων | 1. Καλύτερη επικοινωνία με τις αρχές |
| 2. Μείωση Εξόδων | 2. Καλύτερη εκτίμηση από τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρίες |
3. Βελτίωση του ηθικού των εργαζομένων
|
3. Βελτίωση της δημόσια σας εικόνας |
| 4. Καλύτερη εσωτερική επικοινωνία | 4. Πλεονέκτημα στην απόκτηση μελλοντικών δημόσιων συμβολαίων |
5. Εκσυγχρόνιση της διαχείρισης
|
5. Αποτελέσματα «χιονοστιβάδας» στους προμηθευτές |
Συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία |
|
Πρόληψη περιβαλλοντικών ατυχημάτων |
|
Υπάρχουν εκατοντάδες επιχειρήσεις στην Ευρώπη που ωφελήθηκαν με το EMAS -οικονομικά και οργανωτικά- αλλά και βελτίωσαν την εικόνα και το όνομά τους.
Οικονομικά Οφέλη από την εφαρμογή του EMAS, Καθαρότερη Παραγωγή και ISO 14001 |
||||
Επιχείρηση |
Τομέας |
Δράση |
Μέτρα |
Οικονομικά Οφέλη |
Secil Betao (Πορτογαλία) |
Εργοστάσιο Τσιμέντου |
Ενεργειακή Μείωση |
Βελτίωση στην αποθήκευση πετρελαίου και καυσίμων |
6000 € |
Louis Letz GmbH (Γερμανία) |
Παροχές Γραφείου |
Μείωση Αποβλήτων |
Χρήση ανακυκλωμένων κόκκων |
225000 € |
Secil Prebetao (Πορτογαλία) |
Εργοστάσιο Τσιμέντου |
Μείωση νερού |
Διαχείριση νερού |
7400 € |
Industria Servas (Ισπανία) |
Κατασκευή Φλαντζών |
Μείωση πρώτων υλών |
Αντικατάσταση με νερό |
2000 € |
Μέχρι τώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν περισσότεροι από 3000 καταχωρημένοι οργανισμοί στο EMAS.
Αφού έχετε ξεκινήσει το EMAS, 19 βήματα είναι απαραίτητα για να πετύχετε μια αποτελεσματική και συστηματική περιβαλλοντική διαχείριση.
Υπάρχουν ακόμη ορισμένα σημαντικά σημεία στο δρόμο για το EMAS όπως ο Σ=Σχεδιασμός του ΣΠΔ, ΕΦ=Εφαρμογή και πραγματοποίηση του προγράμματος, ΕΛ=Έλεγχος και εκτίμηση της περιβαλλοντικής επίδοσης, Δ=Δράση για συνεχή βελτίωση και τέλος η Επικοινωνία/Γνωστοποίηση και Επικύρωση
Τα 19 Βήματα για να εφαρμόσετε το EMAS |
|
| Αρχικά | |
| Σ=Σχεδιάστε | |
1. |
Καθορισμός της περιβαλλοντικής πολιτικής |
2. |
Αναγνώριση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων |
3. |
Νομικές προϋποθέσεις |
4. |
Καθορισμός αντικειμενικών σκοπών και στόχων που πρέπει να επιτευχθούν |
5. |
Καθορισμός του προγράμματος περιβαλλοντικής διαχείρισης |
| ΕΦ=Εφαρμόστε | |
6. |
Δομή και καθήκοντα |
7. |
Κατάρτιση, ενημέρωση και ικανότητες |
8. |
Επικοινωνία |
9. |
Τεκμήρια του ΣΠΔ |
10. |
Έλεγχος τεκμηρίων |
11. |
Έλεγχος λειτουργίας |
12. |
Εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση απρόοπτου γεγονότος και σχέδιο έκτατης ανάγκης |
| ΕΛ=Ελέξτε | |
13. |
Παρακολούθηση και μέτρηση |
14. |
Μη-συμμόρφωση, διορθωτικά και προληπτικά έργα |
15. |
Αρχεία |
16. |
Εσωτερικός έλεγχος ΣΠΔ |
| Δ=Δράστε | |
17. |
Ανάλυση διαχείρισης |
18. |
Δημόσια επικοινωνία, γνωστοποίηση |
19. |
Επικύρωση, επιθεώρηση και καταχώρηση |
| Επικοινωνήστε-Γνωστοποιήστε | |
Οι πόροι που χρειαζόμαστε για να εφαρμόσουμε το EMAS είναι:
I. Χρόνος
Ο χρόνος που χρειάζεται για να στηθεί το σύστημα πολλές φορές ξεπερνά τον ένα χρόνο και αυξάνει σε σχέση με το μέγεθος της επιχείρησης και την πολυπλοκότητα της διαδικασίας παραγωγής.
Για να πάρετε μια ιδέα, η εφαρμογή του EMAS στις Βόρειες Ευρωπαϊκές Χώρες πήρε κατά μέσο όρο:
Η εμπειρία δείχνει ότι η αρχική περιβαλλοντική ανάλυση και η διεξοδική εκτίμηση των πρακτικών διαχείρισης είναι τα πιο χρονοβόρα βήματα. Στην συνέχεια ακολουθούν τα εξής:
Για να διατηρηθεί η σωστή λειτουργία του EMAS μετά την πιστοποίηση, συνήθως κατά μέσο όρο μία μέρα την εβδομάδα είναι αρκετή και η προσπάθεια που απαιτείται είναι η ίδια τόσο για τις μικρές όσο και για τις μεγάλες εταιρίες
II. Γνώσεις
To EMAS απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις για να πραγματοποιήσετε τα διαφορετικά βήματα του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, όπως η αρχική ανάλυση και αναγνώριση των κυριότερων περιβαλλοντικών θεμάτων που αφορούν τις δραστηριότητες της εταιρίας σας, τις νομικές προϋποθέσεις, την ανάπτυξη μεθοδολογιών, κ.τ.λ..
III. Ανθρώπινο Δυναμικό
Ένα σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης μπορεί να εφαρμoστεί είτε ανεπίσημα είτε μέσω μιας επίσης δομής ανθρώπινου δυναμικού. Πρέπει να γίνει διανομή καθηκόντων και να ορισθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι με συγκεκριμένες αρμοδιότητες έτσι ώστε ο καθένας να ξέρει τι κάνει. Είναι ζωτικό για το σύστημα να ξέρει ο καθένας τι κάνει, πότε το κάνει, πώς το κάνει και με ποια εξουσιοδότηση.
IV. Πρόσθετες Πληροφορίες
Ένας μεγάλος αριθμός από βιβλία που έχουν εκδοθεί πάνω στην προστασία του περιβάλλοντος σε διάφορους τομείς μπορεί να είναι μια πηγή πληροφοριών που θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πώς να ξεκινήσετε το έργο σας. Ψάξτε πληροφορίες στο Διαδίκτυο. Θα βρείτε πληροφορίες για τις νομοθετικές σας υποχρεώσεις, για καθαρές τεχνολογίες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σαν σχέδιο δράσης, μελέτες περιπτώσεων, συμβουλές, προτάσεις κ.λ.π..
V. Εξωτερικές Συμβουλές
Η εισαγωγή ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης είναι πολύπλοκη και απαιτεί εξωτερική βοήθεια τις περισσότερες φορές. Η εμπειρία δείχνει ότι από τις καταχωρημένες εταιρίες EMAS:
VI. Τον Ενθουσιασμό που υπάρχει στην Εταιρίας σας
Έχει αποδειχθεί ότι η διαδικασία εφαρμογής ενός ΣΠΔ εξαρτάται ιδιαίτερα από τον ενθουσιασμό των ατόμων μέσα στην επιχείρηση. Το EMAS απαιτεί την ενεργή συμμετοχή των υπαλλήλων. Οι υπάλληλοι είναι η κινητήρια δύναμη και βασική προϋπόθεση για την συνεχή βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης της εταιρίας σας.
VII. Οικονομικοί Πόροι
To κόστος εξαρτάται από το μέγεθος της εταιρίας και από τις δραστηριότητες της. Η εμπειρία στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, δείχνει ότι για την εφαρμογή του EMAS δεν υπάρχει κανόνας. Οι οικονομικοί πόροι που θα ξοδευτούν για να στηθεί ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης συμπεριλαμβανομένου των εξωτερικών τελών για συμβούλους, τη σχετική επικοινωνία καθώς και τα έξοδα πιστοποίησης είναι κατά μέσο όρο γύρω στα: (τα νούμερα δεν συμπεριλαμβάνουν δημόσια βοήθεια)
| Για Πολύ Μικρές Εταιρίες (<10 εργαζόμενοι) |
10.000€ |
| Για Μικρές Εταιρίες (10 έως 50 εργαζόμενους) |
20.000€ |
| Για Εταιρίες Μεσαίου Μεγέθους (50 έως 250 εργαζόμενους) |
35.000€ |
| Για Μεγάλες Εταιρίες (>250 εργαζόμενοι) |
50.000€ |
Στα περισσότερα κράτη μέλη οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις μπορούν να ωφεληθούν έως και 75% από δημόσια βοήθεια για τα έξοδα του εξωτερικού συμβούλου.
Το παράδειγμα αναφέρεται στην Γερμανική εταιρία GUNTHER GmbH & Co., η οποία κατασκευάζει κουμπιά, εξαρτήματα και γυαλί μόνωσης
Κατεβάστε το αντίστοιχο αρχείο pdf
Το παράδειγμα αναφέρεται στην Τυνησιακή εταιρία Siozitex, η οποία παράγει ελαιόλαδο, ραφιναρισμένο ελαιόλαδο και σαπούνι
Κατεβάστε το αντίστοιχο αρχείο pdf